از سرگذشت پیشنیان پند گیرید،
پیش از آنکه شما عبرت دیگران شوید.
مردم فرهیخته شیراز، دوستداران محیط زیست
موضوع: هشدار در خصوص ساخت سد تنگ سرخ شیراز
آنچه امروز به عنوان بحران محیط زیست با جنبههایی چون خشک شدن تالابها، هجوم ریزگردها، آلودگیهای کشنده گازهای سمی؛ تخریب طبیعت و… خود را با شدیدترین حالت ممکن نشان میدهد، پیآمد چند دهه بیتوجهی به ابتداییترین آموزههای زیستن در کنار طبیعت بوده است. تفکری که نیازهای بوم شناسی را نه یک ضرورت و امر حیاتی، بلکه خواستهی لوکس طرفداران محیط زیست انگاشته و با هر حربهای سعی در متهم کردن و منزوی ساختن صداهایی داشته که این نیازها را فریاد زدهاند. از میان صدها آسیب وارده به طبیعت مظلوم این سرزمین، سه نمونه بارز و جدیدترین آنها؛ خشکیدن دریاچه ارومیه، هجوم کشنده ریزگردها به خطه شهید پرور خوزستان و شور شدن دریاچه سد گتوند در حد شوری دریاهای آزاد، است. اینها دستآوردهای متخصصان و مدیرانی است که به عمد یا به سهو نصیحت دلسوزان محیط زیست را نشنیده، به بیراهه رفته و افزون بر تهدید سلامتی مردم، زیانهای هزاران میلیاردی به طبیعت و منافع آنها وارد کردهاند.
اکنون پس از آزمون و خطاهای فراوان، در دیار شیراز، پایتخت فکر و فرهنگ سرزمین کهن، یکی دیگر از این دست تصمیمهای متضاد با طبیعت در حال رخدادن است. علی رغم مخالفت سازمان محیط زیست، سدی به نام “تنگ سرخ” در محدودهی شهری پر جمعیت( حدو ۵/۱ میلیون نفر) بر سازندی از جنس مارن و گچ، و در نزدیکی گسل فعال سبزه پوشان با همکاری متولیان شهر و با تایید تعدادی از متخصصان آب، در حال گذراندن مراحل اولیه اجرایی است. مجریان سد، برای دستیابی به هدف اصلی آن(مهار سیلاب رودخانه خشک شیراز)، سازهای را پیشنهاد کردهاند که برای انتخابش ابتداییترین اصل مهندسی آب و خاک(آزمون گزینههای مختلف با معیارهای اقتصادی، فنی، اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی و سپس انتخاب گزینه برتر) را انجام ندادهاند. آنها از ابتدا با اتکا بر بازدیدهای زمینی، تنها یک گزینه یعنی ایده بنای سد را در دستور کار قرار دادهاند.
حوزهی آبخیز این سد یکی از منابع اصلی تامین آب تالاب مهارلو واقع در حاشیه شرقی شیراز است. با احداث این سد و مصرف آب آن برای ایجاد مراکز تفرجگاهی پیرامون(که از هم اکنون اراضی آن با قیمتهای گزاف در حال خرید و فروش است)، گلوی نیمه مرطوب دریاچه مهارلو فشردهتر میشود. به این ترتیب، نیمه جانی که برای این تالاب باقی مانده از آن ستانده میشود.
آگاه باشیم که تمام طرحهای سدسازی در حوضههای بالادست دریاچههایی چون ارومیه و بختگان-طشک که امروز یکی از مشکلات اصلی کشور است، با تایید متخصصان مطرح آب کشور بنا شدهاند. اما، امروز هیچیک از آنها نه تنها حاضر به پذیرش مسوولیت امضای خود نیستند، بلکه به نوعی مدعی نیز میباشند. از روز پیدایش تفکر ایجاد سد تنگ سرخ، گروهی از متخصصان آب و خاک استان و کشور به دلایلی که در پی میآید اثرات منفی ساخت سد را بیشتر از آثار مثبت آن میدانند. آنها با استناد به برخی پژوهشها و نظر برخی اساتید از جمله آقایان دکتر سید آهنگ کوثر، دکتر قدرتاله فرهودی، دکتر مجید اسدی و… به این جمعبندی رسیدهاند که ساخت این سد نه تنها به نفع مصالح عمومی نیست، بلکه در کوتاه مدت و دراز مدت منافع عمومی، جان و مال مردم را تهدید میکند. دلسوزان محیط زیست که به هر زبانی نادرست بودن این سازه را فریاد کردهاند، جوابی جز تهدید، بی پاسخی و دعوت به دادسرا نشنیدهاند.
آیا زمان آن نرسیده است که زبان طبیعت را بفهمیم و کفارههایی را که از بی توجهی به طبیعت در حال پرداخت هستیم به یاد آوریم و یک بار هم که شده واقعه را قبل از وقوع علاج کنیم؟ (الم یان للذین امنوا ان تخشع قلوبهم لذکرا…)
مهمترین دلایل مخالفان این سد را در چند فراز مشخص زیر میتوان خلاصه کرد:
– نزدیکی محل بنای سد به گسلها به ویژه گسل سبزه پوشان و خطر شکست سد در اثر زمین لرزه که حیات ساکنان یک و نیم میلیون نفری شیراز را تهدید میکند. به این مسئله باید حرکت کوه دراک را نیز افزود.
– حتی اگر احتمال خرابی ناخواسته (طبیعی) را صفر که فرضی محال است، بپذیریم، امکان تخریب مصنوعی سد احداث شده بر فراز یکی از مهمترین کلانشهرهای کشور وجود دارد. دشمنان دد صفتی چون رژیم صهیونیستی و تروریستهای تکفیری (دشمنان آشکار نظام مقدس جمهوری اسلامی) که به معاهدات جهانی (معاهده IHL ممنوعیت تخریب سدها) پایبند نیستند، با احداث این سد راهی ساده وکم هزینه برای تخریبی وسیع خواهند یافت. پرتاب بمبهایی بسیار ابتدایی (بمب بشکهای) به درون مخزن و پشت دیواره دو سد آلمان در جنگ جهانی دوم و تخریب آنها تجربیات تلخی را به جای گذاشتهاست.
– گریز آب از دریاچه و آبدار کردن لایههای مارنی اطراف که سبب ایجاد تودههای گلی در سیلابها و مدفون کردن مناطق مسکونی اطراف خواهد بود.
– بالا آمدن سطح سفره آب زیرزمینی در اراضی پایین دست سد(مناطق مسکونی دشت شیراز)؛
– کاهش قابل توجه آب ورودی به تالاب مهارلو که تنها منبع آب آن سیلابهایی است که قرار است با احداث این بنا بخش بزرگی از آن در دریاچه سد ذخیره شود. این موضوع سبب خشکی مداوم دریاچه و تبدیل آن به یک منشا ریزگرد فعال شده و شهرهای شیراز، سروستان و روستاهای اطراف آن را تهدید میکند.
– رسوب دهی فراوان اراضی حوضه سد که سبب پر شدن مخزن آن در کوتاه مدت میگردد.
مخالفان بنای سد براین باورند که برای مهار سیل رودخانه خشک شیراز روشهای مدیریتی و زیستی سازگار با محیط زیست فراوانند. نمونهای از آن در سر شاخه نهراعظم در کلستان (۳۰ کیلومتری غرب شیراز) به وسیله اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس انجام شده که در سطح ملی نیز الگو است. بر اساس پژوهشهای انجام شده با اجرای این طرح، از سال ۱۳۸۵ با اصلاح کاربری اراضی و به کمک مردم، نه تنها از روانآب برای تولید کشاورزی (بادام، انگور و انجیر دیم) استفاده شده، بلکه به میزان چشمگیری از شدت سیل کاسته شده است.
نگذارید سد تنگ سرخ را بسازند.
نظرات
این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر میکنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و میخواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.