یکصدمین کنگره جهانی اسپرانتو در شهر لیل فرانسه

از بیست و پنجم ژوئیه لغایت یکم اوت امسال ( ۲۰۱۵) یکصدمین کنگره جهانی اسپرانتو با شرکت ۲۶۹۵ نفر از ۸۲ کشور جهان ( از جمله ایران ) در شهر لیل فرانسه برگزار شد.
اولین کنگره جهانی اسپرانتو نیز در سال ۱۹۰۵ با شرکت دکتر زامنهوف مبدع اسپرانتو در فرانسه و در شهر بولونی سور مر برگزار شده بود.
موضوع کنگره امسال ” زبانها، هنرها و ارزشها در گفتگوی بین فرهنگها” بود.
شرکت کنندگان در نشستهای متعدد راهکارهای تقریب و مفاهمه بین فرهنگها را، در راستای نامگذاری دهه نزدیکی فرهنگها توسط یونسکو، بررسی و بر این نکته تآکید کردند که گفتگوی بین فرهنگها امروز هم همانقدر ضرورت دارد که ۱۱۰ سال قبل و در کنگره بولونی ضرورت و اهمیت آن درک شده بود.
شرکت کنندگان با توجه با سنت کنگره های اسپرانتو که گفتگوی بین فرهنگهای مختلف را عملا در تمامی نشستهای خود انجام می دهد و آن را نه تنها امری فکری و در جهت تعمیق درک و فهم و شناخت از دیگران
بلکه قلبی و درجهت مدارا و محبت نیز می داند از همه فعالان دعوت کردند در فعالیتهای بین فرهنگی و ترافرهنگی خود به مسئله زبان ارتباطی توجه بیشتری نمایند.
فعالیتهای بین فرهنگی اگر با زبان یک ملت خاص صورت پذیرد عملا نوعی همشکل کردن فرهنگهای مختلف با فرهنگ حامل ( و نیز محمول) همان زبان خاص و نافی عدم تبعیض زبانی خواهد بود. چون هر زبان ملی عملا علاوه بر کدهای زبانی متشکل از مؤلفه های فرهنگی و زیست شیوه و طرز تفکر ملت خاصی است و نمی تواند به سطوح ژرفتر گفتگو برسد و از مطالعات بین فرهنگی به گلچین کردن مؤلفه های فرافرهنگی و شکل دادن به همزیستی ترافرهنگی منجر شود. تجربه های موجود تاکنون نیز مؤید این فرضیه است.
در کنگره امسال و با توجه به اوضاع جاری سیاسی و فرهنگی نقش یک زبان علمی بیطرف که عملا به کانال ارتباط بین همه زبانها و فرهنگها تبدیل شود بدون آنکه خود در این انتقال به مؤلفه ها و شاکله های فرهنگهای متعامل آسیبی بزند بیشتر از هر زمان دیگری برجسته شد و شاید از این منظر بود که موضوع کنگره و اخبار آن مورد توجه بعضی از رسانه ها قرار گرفت و گزارشهای متعددی به زبانهای ملی منتشر شد.

اسپرانتو با تاریخ معاصر ایران نیز پیوندی جالب دارد:
زبان جهانی اسپرانتو در سال ۱۹۲۰ میلادی یعنی اولین سال تأسیس اتفاق ملل- سلف سازمان ملل متحد فعلی- به عنوان زبانکار آن پیشنهاد شد. این پیشنهاد – که فرانسه آن را وتو کرد- هم در تاریخ نهضت اسپرانتو و هم در تاریخ اتفاق/ سازمان ملل بنام ایران ( پرسیه آن زمان ) ثبت است. ایران برای اینکه یک زبان بیطرف و علمی و منطقی، زبان ارتباطی بین دول/ملل ناهمزبان باشد و از غلبه زبان یک ملت خاص بر ملل دیگر جلوگیری شود نقش مهمی داشت. سرپرستی هیئت نمایندگی ایران با پرنس ارفع الدوله بود. ارفع الدوله یکی از یازده نماینده ای بود که درخواست قطعنامه گنجاندن اسپرانتو بعنوان زبانکار اتفاق ملل را به اولین مجمع عمومی تقدیم کردند. ( نهم دسامبر یکهزار و نهصد و بیست میلادی برابر با هیجدهم آذر یکهزار و دویست و نود و نه هجری شمسی ) . این درخواست در تاریخ نهم سپتامبر یکهزار و نهصد و بیست و یک میلادی برابر با هیجدهم شهریور یکهزار و سیصد هجری شمسی، در مجمع عمومی دوم، تجدید شد.
دکتر ادمون(د) پریوا(ت) ( ۱۸۸۹- ۱۹۶۲) مورخ و استاد دانشگاه در سویس، بخاطر دوستی اش با امیر سهام الدوله غفاری ( سفیر ایران در سویس ) و پرنس ارفع الدوله ( میرزا رضا خان دانش ، ۱۸۴۸ – ۱۹۳۶ ) سرنماینده هیئت نمایندگی ایران ( پرسیه ) در اتفاق ملل، به جبران ترجمه رایگان برای هیئت ایرانی، اجازه یافت از طرف ایران از این لایحه دفاع کند.
در این رابطه ادمون پریوا می نویسد:
…و به این ترتیب من بالاخره مشاور افتخاری و سپس دستیار نماینده ایران، پرنس ارفع الدوله، شدم که یکی از برجسته ترین اشخاص اتفاق ملل بود؛ سیاستمداری سالخورده و در عین حال دانا و خیلی شجاع. او خود از موضوع ما ( اسپرانتو) دفاع می کرد و اولین لایحه را شخصا – به همراه لرد سیسیل – امضا کرد.

پرنس ارفع ، همچون نانسن نروژی ، نقطه نظرات ضعیفترین یا کوچکترین دول را نمایندگی می کرد. وقتی که ابرقدرتها می خواستند اصل دهم را ، که جوهره اساسی اتفاق ملل بود، و استقلال و تمامیت ارضی همه دول عضو را در برابر حمله خارجی تضمین می کرد، از اساسنامه حذف کنند، او شجاعانه و یکتنه در جلسه عمومی رای ” نه ” داد. در حالی که بیست وزیر خارجه دول کوچکتر بر اثر فشار دول بزرگتر مجبور شده بودند از شرکت در رای گیری خودداری کنند. من به خاطر دارم که وزرای قدرتمند به نزد ما می آمدند ، ابتدا با تطمیع و پیشنهاد پست ریاست یا جاه و مقام و سپس حتی تهدید می کردند. اما او محکم ایستاده بود و زمانی که بترتیب الفبا نام ایران خوانده شد صدای واضح و قوی او در سالن پیچید که؛ ” نه “! زمزمه عمومی تحسین برخاست…
رای منفی او این اصل مهم را که اساس اتفاق ملل بود ابقا کرد…( ادمون پریوا- ماجراهای یک پیشتاز- صص۸۵-۸۶)

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)