جنبش دانشجویی و حوزۀ عمومی

محمّد احمدی.
_________________________________________________________________
با روی کار آمدن حسن روحانی و تغییر فضای سیاسی کشور امید آن می‌رود که جنبش دانشجویی پس از ۸ سال سخت بتواند خود را احیا کند و مجوزهای لازم برای فعالیت دوباره را اخذ نماید. در این میان حمایت دولت مسلماً لازم است امّا همۀ ماجرا نیست. جنبش دانشجویی نباید تمام تعریف خود را در مجوزهای دولتی و فعالیت در زیر سایۀ قدرت و حمایت از او بیابد و برای آیندۀ خود باید برنامه‌ای روشن و تئوری‌ای منسجم داشته باشد تا بتواند نقشی فعال و پر جنب و جوش به دور از جوزدگی‌های عامیانه داشته باشد. ترسیم برنامۀ آیندۀ جنبش دانشجویی ممکن نمی‌گردد مگر با فعالیت گسترده دانشجویان علاقه‌مند و بحث و جدل مستمر برای تعیین خط‌مشی‌ها.
جنبش دانشجویی وظیفه دارد هم در راستای خطمشی آیندۀ خود؛ و هم در جهت داشتن نقشی فعّال در حوزه عمومی، به کارا کردن محیط​های عمومیِ بحث و تبادل نظر در دانشگاه​ها بیاندیشند. عمومیت به معنای جمع​شدن توده​ای از افراد نیست. حوزۀ عمومی جامعه متشکل از جماعت کتابخوان است که وظیفۀ عقلانی‌سازی قدرت را بر عهده دارد . استدلال، فهم و مطالعه مسیری است که سبب فعال​شدن و افزایش توان عقلانی‌سازیِ حوزۀ عمومی میشود. حوزۀ عمومی بر مبنای تبادل نظر و داوری عمومی شکل میگیرد نه تبادل سلیقه و شنیدن صرف. این حوزه جای استدلال است، جای دلیل​آوری برای یک نظر، دفاع​کردن از آن و دیدن جنبه​های ضعف و قوت اش. استدلال باید نقدپذیر باشد. گفتن این جمله که “این نظر من است، چیزی است که من فکر می​کنم و لازم نمی​بینم در مورد آن به بحث بپردازم و آنرا به نقد بسپارم و به نقد منتقدان جواب دهم” جمله​ای است به غایت مضحک و اسم اش نه تبادل نظر، که تبادل سلیقه است.
آنچه که عموم فکر می​کنند شاید محترم باشد ولی حتماً درست نیست؛ و آنچه که بزرگان فکر می​کنند بدون نقد و بررسی کالایی است مصرفی نه فکری فرهنگساز. کاهش فعالیت در طی ۸ سال گذشته سبب ضعف فکری در بدنۀ داشجویی شده و سطحی​نگری فکری در میان دانشجویان بسیار پررنگ است. از همین حالا می​توان برای برگزاری جلساتی عمومی که افرادی مطالعه​گر و با دانشی کافی در آن حضور داشته باشند، به طور منظم، برنامه​ریزی کرد. برگزاری این جلسات بسیار کم هزینه امّا به غایت پر ارزش است. کمک گرفتن از فضای مجازی (وبلاگها، شبکههای اجتماعی) و مجلات دانشجویی نیز کارا است؛ به شرط آنکه تنها به انعکاس مطالب رسانه‌های معروف کشور و نوشتن اشعار شعرای معروف بسنده نشود و به بحث و تحلیل فکری در میان دانشجویان دامن زند.
نقد قدرت و عقلانی​سازی آن صرفاً معطوف به دولت نیست و فرهنگ عمومی را نیز نباید از یاد برد. عادتهای ذهنی و رفتارهای معمولِ خودمان را نیز لازم است به بوتۀ نقد گذاشت و در مورد آنها اندیشید.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)