شماره ۲۱۲ مجله حقوق ما با موضوع «اعدام زندانیان بیمار در ایران» هم‌زمان با چهلمین روز اجرای حکم اعدام #محمد_قبادلو منتشر شد.
براساس موازین حقوقیِ بین‌المللی، صدور و اجرای مجازات برای افراد مبتلا به اختلالات شدید روانی ممنوع است. در قوانین کیفری ایران که بسیاری از مفاد آن مبتنی بر شرع اسلام تدوین شده اما افراد مبتلا به اختلالات روانی حاد هم ممکن است دارای مسئولیت کیفری فرض شده و مانند یک فرد عادی مجازات شوند.
در ماده ۱۴۹ قانون مجازات اسلامی آمده است: «هرگاه مرتکب در زمان ارتکاب جرم دچار اختلال روانی بوده به نحوی که فاقد اراده یا قوه تمییز باشد، مجنون محسوب می‌‌شود و مسئولیت کیفری ندارد».
برپایه این ماده قانونی، تنها افرادی که مبتلا به جنون باشند، برای آنها مسئولیت کیفری در نظر گرفته نشده است.
این در حالی است که بنا به نظر حقوق‌دانان، در ماده ۱۴۹ قانون مجازات اسلامی تعریف واضحی از جنون ارائه نشده است و به‌طور دقیق مشخص نیست، قانون‌گذاران دقیقا کدام‌یک از بیماری‌ها و اختلالات روانی را به‌عنوان «جنون» به‌رسمیت شناخته‌اند.
محمد قبادلو، شهروند ۲۲ ساله و یکی از بازداشت‌شدگان خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» روز سوم بهمن سالِ‌جاری در یک روند دادرسی ناعادلانه و با فریب‌کاری قوه قضائیه ایران اعدام شد. این زندانی سیاسی در حالی اعدام شد که چند روان‌پزشک، پیش از بازداشت او، ابتلای او به بیماری اختلال دو قطبی را تأیید کرده بودند.
در این شماره بیش از هرچیز در گفت‌و‌گو با مرضیه محبی، حمید صبی، حسن مکارمی و شیرین عبادی، تلاش کرده‌ایم تا به پرسش‌های حقوقی زیر پاسخ دهیم:
« آیا اساسا فردی مبتلا بیماری روانی از جمله اختلال دو قطبی، مسئولیت کیفری دارد و باید مجازات شود؟ چرا حکومت ایران اصرار دارد شماری از زندانیان سیاسیِ مرتبط با خیزش سراسری “زن، زندگی، آزادی” را حتی در صورت ابتلا به بیماری روانی اعدام کند؟ آیا برای تشخیص خلاف بین شرع بودن یا در رد یا اعمال ماده ۴۷۷ قانون آئین دادرسی کیفری از طرف ریاست قوه قضاییه، معیار فقهی یا حقوقیِ مشخصی وجود دارد؟»
مصاحبه‌ها: آفاق ربیعی‌زاده و جواد عباسی توللی
سرمقاله حقوقی: بهنام دارایی‌زاده
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.