تحریم تسلیحاتی ایران چیست و آیا این تحریم‌ها ادامه پیدا می‌کند؟
همزمان با امضای برجام مجوعه‌ای از تحریمهای تسلیحاتی علیه نظام ولایت فقیه اعمال شد. این تحریم‌ها در اواخر اکتبر ۲۰۲۰ [۲ آبان ۹۹] به پایان می‌رسد اما آمریکا در پی آن است تا این تحریم‌ها به صورت نامحدود ادامه پیدا کند. این تحریم‌ها چیست و آیا بعد از اکتبر ۲۰۲۰ ادامه پیدا می‌کند؟
بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که سال ۱۳۹۴ در پیوند با توافق هسته‌ای صادر شد، معامله تسلیحاتی با نظام به مدت پنج سال ممنوع شد. این تحریم‌ها اکتبر سال ۲۰۲۰ پایان خواهد یافت.
آمریکا اخیراً پیش‌نویس قطعنامه‌ای رو منتشر کرده و اعلام کرده است که قصد دارد آن را به سازمان ملل ارائه کند تا تحریم تسلیحاتی علیه نظام ولایت فقیه، به طور «نامحدود»، ادامه پیدا کند. سوالی که مطرح است این است که اولاً تحریم تسلیحاتی شامل چه مواردی است؟ و ثانیاً، پیش‌نویس قطعنامه آمریکا، در شرایط فعلی، چقدر امکان تصویب دارد؟
روحانی؛ رئیس‌جمهور نظام ولایت فقیه در آبان ۹۸ اعلام کرد که وقتی برجام تمام شود تحریمهای تسلیحاتی نظام نیز پایان خواهد یافت و نظام خواهد توانست اقدام به خرید و فروش سلاح کند.
به نظر می‌رسید نظام ولایت فقیه وقتی اوباما برجام را به آن تقدیم کرد رویاهای خوشی را در آینده انتظار می‌کشید. اما هر چه زمان می‌گذرد بیشتر مشخص می‌شود که این رویاها امکان تبدیل‌شدن به واقعیت را برای نظام ندارند.
وزیر خارجه آمریکا روز شنبه ۳۰ فروردین، با بیان این که تحریم تسلیحاتی نظام ولایت فقیه – بزرگترین حامی دولتی ترور در جهان – ۶ ماه دیگر منقضی می‌شود، از شورای امنیت سازمان ملل متحد خواست پیش از آن که «خشونت نظام» تشدید شود و رقابت تسلیحاتی جدیدی در خاورمیانه راه بیاندازد، این تحریم‌ها را تمدید کند.
آسوشیتدپرس در روز ۱۰ اردیبهشت گزارش داد که ایالات متحده پیش‌نویس یک قطعنامه برای تمدید نامحدود تحریمهای تسلیحاتی علیه نظام را به تعدادی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل ارائه داده است.
این اقدام نظام ولایت فقیه را به وحشت انداخت و سراسیمه تلاش کرد تا با تهدید در مقابل آن بایستد. ربیعی، سخنگوی روحانی، روز شنبه ۱۳ اردیبهشت گفت که تمدید تحریم تسلیحاتی نظام «پیامدهای وخیمی نه تنها برای برجام بلکه فراتر از آن، برای امنیت و ثبات منطقه خواهد داشت».
شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نظام نیز، بامداد یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ترس خود را اینگونه بروز داد که در صورتی که تحریمهای تسلیحاتی نظام در شورای امنیت سازمان ملل تمدید شود، توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی، موسوم به برجام، به «مرگ ابدی خواهد رفت.»
وزیر خارجه آمریکا اما در روز ۱۰ اردیبهشت در پاسخ به این نکته که آمریکا از برجام خارج شده است و تلویحا به این معنی بود که دیگر در برجان ذینفع نیست، گفت: «قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از برجام جداست و واشینگتن از هر ابزاری، از جمله «مکانیسم ماشه»، استفاده خواهد کرد تا تحریم تسلیحاتی ایران در اکتبر (حدود ش ماه دیگر) پایان نیابد.»
وی افزود: «قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل کاملا روشن است و درباره اینکه «مشارکت‌کننده» کیست هم صراحت دارد. این قطعنامه جدا از برجام است».
وی با بیان اینکه «ما یکی از مشارکت‌کنندگان هستیم» گفت: «مشارکت‌کنندگان این حق را دارند که مکانیسم ماشه را فعال کنند تا مانع از انقضای تحریم تسلیحاتی ایران شوند. این به سود همه دنیا خواهد بود و تسلیحات را از دست آیت‌الله دور نگاه خواهد داشت».
اما وقتی که این نگرانی می‌رفت که ممکن است در معادلات بین حزبی در آمریکا در سال انتخابات، ترامپ و پمپئو کار سختی در رابطه با تمدید تحریمهای نظام داشته باشند، مجلس نمایندگان آمریکا که از اکثریت دمکرات تشکیل شده است، نشان داد که در این کارزار با جمهوریخواهان همراه و همگام است.
در ۱۲ اردیبهشت نزدیک به ۹۰ درصد اعضای مجلس نمایندگان ایالات متحده از هر دو حزب عمده سیاسی در نامه‌ای به پمپئو از انقضای مهلت تحریم تسلیحاتی نظام ولایت فقیه در اکتبر ابراز نگرانی کرده و خواستار همکاری واشنگتن و متحدان آن در سازمان ملل متحد برای تمدید این تحریم‌ها شدند.
الیوت انگل رئیس کمیته امور خارجی مجلس از حزب دموکرات و مایک مک‌کال عضو ارشد جمهوریخواه این کمیته از جمله امضاکنندگان این نامه هستند. یک وجه مشترک این دو نماینده مجلس نماینده آمریکا این است که این دو نماینده روابط دیرین و حسنه‌یی با سازمان مجاهدین خلق ایران؛ اپوزیسیون اصلی و سازمان‌یافته نظام ولایت فقیه دارند.
اما آنچه که نباید از نظر دور داشت تلاش نظام برای جلوگیری از تمدید تحریم‌ها با پشتوانه‌ی روسیه و چین است. ناظران سیاسی پیش‌بینی می‌کنند روسیه و چین که هر دو دارای حق وتو هستند، به احتمال بسیار زیاد مانع از تصویب قطعنامه پیشنهادی آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل خواهند شد.
با این حال مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، در روزهای اخیر چندین بار تأکید کرده است «دور نگه داشتن جنگ‌افزار از دسترس آیت‌الله به نفع همه است» و «تمدید این تحریم به سود همه دنیاست».
همچنین برخی تحلیلگران از این تابلو پرده‌برداری کردند که اگر روسیه و چین با چنین پیشنهادی مخالفت کنند، در آن صورت آمریکا به این استدلال حقوقی روی خواهد آورد که هنوز «جزو مشارکت‌کنندگان برجام» تلقی می‌شود و از این رو می‌تواند اصطلاحا با فعال کردن مکانیسم ماشه مانع از وتوی آنها شود.
مضاف بر این راهکار، آمریکا بر اساس برجام، همانطور که پیشتر اوباما هم در همان زمان به آن اشاره کرده بود می‌تواند راسا و بدون نیاز به سایر کشورهای ۱+ ۵ می‌تواند این قطعنامه را اعمال کند و این تحریم‌ها را ادامه دهد.
و این نکته شایان یادآوری است که این تحریم‌ها، شامل تحریمهای اولیه و ثانویه آمریکا بود که در سالهای پیش از ۹۴ نظام ولایت فقیه را مجبور کرد تا پای برجام بیاید. اکنون نیز اعمال همان تحریم‌ها کاملا ممکن است و هر کشور ناقض این تحریم‌ها با تحریمهای سنگینی از جانب آمریکا مواجه خواهد بود که ضرر آنها بسیار بیشتر از سود معامله از نظام ولایت فقیه است حتی برای چین و روسیه.
مخالفت‌های بی‌نتیجه‌ی کشورهای اروپایی برجام و چین و روسیه در سالهای بعد از برجام به خوبی نشان می‌دهد که آنان ترسی بزرگ دارند از اینکه شرکت‌ها و کمپانی‌های عظیم‌شان مورد تحریم آمریکا قرار بگیرد.
اما در بین همه این آنچه بیش از پیش قطعنامه‌ی مجلس نمایندگان آمریکا را برای نظام ترسناک‌تر می‌کند لازم‌الاجرا بودن آن است که در صورت موافقت سنای با اکثریت جمهوریخواه با آن و توشیح ترامپ، دست نظام و هر آنکه در پی مماشات با آن است تا از ثروت مردم ایران برای خود بخشی را جدا کند را کاملا خواهد بست.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.