فاجعه زیست‌محیطی در میانکاله
از روز چهارشنبه دوم بهمن تا کنون بیش از ۱۵ هزار پرنده در میانکاله تلف شدند.
میانکاله شبه‌جزیره باریکی‌ست که از شمال با دریای خزر، از جنوب با خلیج باریک و کم‌عمق گرگان و از غرب با تالاب زاغمرز و مرداب لپوی بهشهر همسایه است.
در سال ۱۳۵۴میانکاله، خلیج گرگان و تالاب‌های اطراف آن به‌عنوان یکی از نخستین تالاب‌های بین‌المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و در همان سال درجه حفاظتی آن به «پناهگاه حیات وحش» ارتقاء داده شد و یک سال بعد نیز یونسکو آن را به‌عنوان «ذخیره گاه طبیعی زیست کره» اعلام کرد.
ارزش زیست‌محیطی این منطقه بیشتر به‌دلیل حضور حدود ۲۰۰گونه پرنده است.
اغلب آنها از پرندگان مهاجر هستند که برای زمستان‌گذرانی به میانکاله می‌آیند. البته به‌علت وجود پوشش‌های درختچه‌ای و امنیت کافی، محل زیست دائمی قرقاول خزری و دراج نیز می‌باشد.
یکی از دلایل اهمیت میانکاله این است که در تمام سواحل جنوبی دریای خزر هیچ منطقه‌یی جز آن وجود ندارد که محیط طبیعی آن در وضعیتی نسبتاً دست‌نخورده باقی‌مانده باشد.
از روز چهارشنبه دوم بهمن موضوع تلف‌شدن پرندگان در میانکاله خبرساز شد. تا کنون بیش از ۱۵ هزار پرنده در این منطقه تلف شده است. پرندگان تلف شده از ۲۰ گونه مختلف هستند اما ۹۰ درصد آنها را فلامینگو، اردک سرحنایی و چنگر تشکیل می‌دهند. دو هفته از این ماجرا می‌گذرد و حالا مرگ‌ومیر پرندگان مهاجر به استان گلستان رسیده است
احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در مورد آلوده‌شدن تالاب میانکاله گفته است: «موضوع آلایندگی تالاب میانکاله پابرجاست. تالاب توسط فاضلاب‌های شهری، آلاینده‌‌های صنعتی و سموم کشاورزی آلوده می‌شود. ما گزارش کامل آن را به ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور ارائه دادیم. قرار است ظرف ۳ ماه آینده تکلیف آلاینده‌هایی که به تالاب میانکاله روانه می‌شوند، معلوم شود.»
شایان ذکر است در سالهای اخیر، ۱۰هزار هکتار از تالاب بین‌المللی میانکاله خشک شده و میزان خشکی آن طی سالهای اخیر از ۵ درصد به ۲۰ درصد رسیده است. بیشتر پرنده‌هایی که در ایران زندگی می‌کنند، مهاجر هستند
کمبود علم دامپزشکی در نظام ولایت فقیه
ایمان معماریان؛ دامپزشک حیات وحش، می‌گوید: «متاسفانه ما در کشور در زمینه دامپزشکی حیات وحش کمبود علم داریم. اینکه چند روز طول می‌کشد تا علت مرگ پرندگان اعلام شود، گواهی بر این موضوع است.»
گزینه مرگ ومیر به علت بیماری نیوکاسل
در حالی که نظام در برخی رسانه‌های خود علت مرگ و میر این پرندگان را شیوع بیماری نیوکاسل اعلام کرده بود، معماریان تاکید می‌کند: «گواه دیگر بر کمبود علم دامپزشکی حیات وحش در کشور این است که ما برای بررسی علت مرگ پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی موضوع بیماری «نیوکاسل» را مطرح می‌کنیم این درحالیست که پرندگان آبزی و کنار آبزی به‌شدت در برابر این بیماری مقاوم هستند و حتی در باغ وحش‌ها نیاز نیست که این پرندگان علیه «نیوکاسل» واکسیناسیون شوند.»
گزینه مرگ ومیر به علت فاضلاب
همزمان با افزایش تعداد تلفات پرندگان به ۱۰ هزار قطعه در میانکاله، حکومت گزینه دیگر یعنی مرگ و میر به علا ورود فاضلاب به تالاب میانکاله را مطرح کرد اما معماریان در این‌باره می‌گوید: «تصاویر منتشر شده از لاشه پرندگان نشان دهنده علائم عصبی در آنها است که می‌تواند فرضیه مسمومیت با فلزات سنگین را قوت بخشد.»
گزینه مرگ ومیر به علت سم بوتولیسم
همچنین سازمان دامپزشکی نظام اعلام کرد که سم بوتولیسم علت تلف شدن پرندگان مهاجر در میانکاله است. بیماری بوتولیسم بر اثر سم تولید شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می‌شود و پرندگان با بلع گیاهان یا حیوانات آلوده به این سم به آن مبتلا می‌شوند و جان خود را از دست می‌دهند. کلستریدیوم بوتولیسم یک باکتری بی هوازی است که در گیاهان فاسد و مواد حیوانی تکثیر می‌شود و اغلب در دریاچه‌ها در دوره‌های کمبود اکسیژن و کیفیت پایین آب رخ می‌دهد.
اما اسماعیل کهرم – پرنده‌شناس – درباره مطرح شدن «بوتولیسم» به عنوان علت مرگ پرندگان مهاجر میانکاله می‌گوید: اینکه اعلام کرده‌اند که علت مرگ پرندگان میانکاله سم بوتولیسم است، پاک کردن صورت مسئله به‌گونه‌ایست که کسی هم گیر نیفتد. اگر دیدگاه سازمان دامپزشکی مبنی بر تغذیه پرندگان در محیط بسته و آلوده تالاب را بپذیریم، حال این پرسش‌ها مطرح می‌شود که آیا تمام پرندگان تلف شده در یک نقطه یعنی «قلعه پایان گلوگاه» با همدیگر تصمیم گرفتند آب را بخورند و بمیرند؟ چرا تا به‌حال این اتفاق نیفتاده است؟ امکان پذیر نیست که چند هزار پرنده در یک مقطع زمانی از یکجا در دل تالاب که سم بوتولیسم به‌خاطر شرایط خاصی درآن ایجاد شده است، آب بخورند و بمیرند. یعنی خودکشی دسته جمعی کرده‌اند؟»
صید و شکار بی‌رویه در زیستگاه‌های پرندگان مهاجر در ایران موجب شده است کنوانسیون حفاظت از گونه‌های مهاجر به نظام ولایت فقیه در این باره تذکر دهد.
این موضوع همواره یکی از دغدغه‌های فعالان محیط زیست نیز بوده است، اما نظام هر از چند گاهی شماری از این فعال محیط زیست را دستگیر و زندانی می‌کند.
گزینه مرگ ومیر به علت بیماری آنفلانزای
برخی در نظام گزینه مرگ ومیر به علت بیماری آنفلانزای را طرح کردند اما این موضوعی عبث بود چرا که در اولین تحقیقات مشخص شد این موضوع فاقد صحت و اعتبار است.
سازمان دامپزشکی ناگزیر اعلام کرد که بر اساس آزمایش‌های انجام شده ابتلای پرندگان به آنفلوانزای فوق حاد پرندگان منتفی است و باید برای علت مرگ پرندگان در این منطقه بررسی‌های بیشتری صورت گیرد.
مرگ و میر سارها در خراسان شمالی
در این بین خبری درباره مرگ تعداد زیادی از پرندگان سار در استان خراسان شمالی نیز در خلال این حوادث توجه همگان را به خود جلب کرد. مرگ دسته‌جمعی و مشکوک شماری از سارها، در جوی آب و معابر اطراف میدان بازرگانی بجنورد، مرکز خراسان شمالی، سبب نگرانی مردم این منطقه شده است.
دخالت نهادهای دولتی و نظامی نظام عامل مرگ و میر پرندگان
«مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها» در واکنش به فاجعه مرگ بیش از ۱۵ هزار پرنده در تالاب بین‌المللی میانکاله، دلیل تخریب تالاب‌های ایران را «تصرف نهادهای دولتی و نظامی» و «تغییرکاربری» تالاب‌ها دانست و گفت: «میانکاله در سالهای اخیر متاثر از بهره‌برداری اقتصادی بوده است» اما نهادهای مسئول از اطلاع‌رسانی شفاف خودداری می‌کنند.
حسین رفیع، «مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها» سه‌شنبه ۱۵ بهمن درباره مرگ بیش از ۱۵ هزار پرنده مهاجر در تالاب میانکاله گفت: «نهادهای مسوول نه تنها اطلاعات این موضوع را شفاف توضیح نمی‌دهند بلکه فضای کارشناسی را نیز سنگین کرده‌اند».
وی افزود: «میانکاله در ۱۰ تا ۱۲ سال اخیر تحت تأثیر جریانات اقتصادی صرف است که با وجود مخالفت فعالان و استادان محیط زیستی با کلیت آنها، شاهد اقدامات چالش برانگیز متعدد در آن هستیم».
رفیع می‌افزاید: «برخی نیروها یا نهادهای ذینفع مانند شیلات، کشاورزی و صنایع و معادن و … «با توجیه‌های مختلف همچون توسعه کشاورزی، گردشگری، صنعتی، کارآفرینی و…» و همچنین دستگاه‌های نظامی و انتظامی به‌دلیل «مباحث امنیتی و نظامی» تالاب‌ها را تصرف می‌کنند و به‌رغم تاثیرات منفی بر معیشت و اقتصاد جوامع محلی و ملاحظات محیط زیستی، خود را در این تصرف محق می‌دانند.»
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.