پدیده‌هایی چون جنگ، خون‌ریزی، غارت، کشتار، به بردگی گرفتن انسان‌ها و امثالهم، اموری عادی و حتی عرفی و بخش جدایی‌ناپذیر زندگی بشر تا همین یک قرن پیش بودند؛ حتی الان هم برخی از این پدیده‌ها ریشه‌کن نشده‌اند. بسیاری از قواعد حقوقی و عرفی که عقل بشری بعد از هزاران سال تجربه به آنها رسیده و زندگی ما را بهتر کرده، تا یک قرن پیش محلی از اِعراب نداشتند. چه رسد به چند قرن پیش!
چه‌بسا ممکن است بشر در قرن‌های آینده به عرف‌ها و قواعدی برسد که عرف‌های زمان ما در مقایسه با آنها توحش محسوب شود! فراموش نکنیم که بشر پیوسته در حال شدن و تکامل است.
یعنی ما الان بیاییم بنشینیم و نادرشاه را براساس قواعدی که در زمان او موضوعیت چندانی نداشتند، محاکمه کنیم و انواع و اقسام انگ‌ها را به او بزنیم و به عنوان مجازات، مجسمه او را نابود کنیم؟! و تا ابد به‌خاطر داشتن پادشاهی چون او، شرمسار باشیم؟!
اگر قرار باشد، جنگ‌ها و غارت‌ها در دنیای قدیم را ملاک قرار دهیم، تقریباً تمامی ملت‌ها و اقوام دنیا، باید تا ابد از همدیگر شرمسار باشند! بسیاری از متفکران بزرگ که دنیای کنونی روی کاکول افکار و آثار آنها می‌چرخد و بسیاری از بنیان‌گذاران ایالات متحده آمریکا که طلایی‌ترین نسل از سیاستمداران دوران‌ساز تاریخ بشر تا الان هستند، برده‌دار بودند! چون برده‌داری در زمان آنها، امری رایج بود. بسیاری از حکمرانانی که زیرساخت‌های سیاسی و حقوقی دنیای مدرن را تأسیس کردند، در جنگ‌ها و محاکمات و مجازات‌ها و کلاً در شیوه‌های حکمرانی اعمالی را مرتکب شدند که براساس معیارهای کنونی، توحش و جنایت محسوب می‌شوند، اما در زمان آنها این‌گونه نبود! آیا مردمان کشورهای مختلف بخاطر داشتن آن حکم‌رانان باید شرمسار ابدی باشند؟!
شاید وایکینگ‌ها، وحشی‌ترین و غارتگرترین قوم در تاریخ بشر بوده باشند که صدها و یا شاید هزاران سال اقوام مختلف را غارت کردند، اما نزدیک به نیم قرن است که افرادی از همین قوم، کشور-دولت خود را به چنان تکامل درخشانی رسانده‌اند که در تمام شاخص‌های صلح، توسعه همه‌جانبه، اخلاق شهروندی، آزادی، رفاه، شادی، آرامش، دموکراسی و… در رده اول جهان قرار دارد، یعنی دولت پادشاهی پارلمانی دانمارک. آیا مردم کنونی دانمارک، باید بخاطر قرن‌ها غارت و توحش وایکینگ‌ها در قبال اقوام دیگر حس «شرمساری ابدی» داشته باشند؟!
دولت‌ها و ملت‌ها و اقوام و طوایف، هیچ مسئولیت و تعهدی (اعم از حقوقی و اخلاقی) در قبال وقایع تاریخی چند قرن پیش ندارند. مسئولیت حقوقی و اخلاقی ناشی از وقایع تاریخی، بعد از مدتی مشمول مرور زمان می‌شوند. حتی در زمان کنونی هم، مسئولیت حقوقی دولت‌ها که بر طبق «کنوانسیون حقوق بین‌الملل» ناشی از فعل یا ترک فعل دولت‌ها و نهادهای دولتی باشد هم مرور زمان دارد که تابع عرف‌های جهانی است. مسئولیت اخلاقی ملت‌ها هم همین‌طور است. ما ایرانیان نسل حاضر اگر قرار باشد به‌خاطر چیزی شرمسار باشیم، آن چیز، بر سر کار آوردن و اجازه ادامه حیات دادن به حکومتی مثل جمهوری اسلامی است.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.