پیشگیری از خودکشی: کارهایی که ما می‌توانیم انجام دهیم

طبق آمارسازمان بهداشت جهانی، هر چهل ثانیه یک نفر در اثر خودکشی در جهان جان خود را از دست میدهد.
فرض کنید با یکی از عزیزان تان دارید از عرض خیابان رد می شوید، ناگهان اتومبیلی به سرعت از مقابل به سمت او می آید اما او خودش را کنار نمی کشد و شما در آخرین لحظه او را از مسیر اتومبیل کنار می زنید. احتمالآً به او اعتراض می کنید که چرا حواسش به ایمنی خودش نیست. او با بی تفاوتی شانه بالا می اندازد و پاسخ می دهد « برایم مهم نبود اگر مرا زیر می گرفت ! ».
طبیعتآً همه ما وقتی متوجه می شویم کسی از اطرافیان مان به خودکشی فکر می کند مضطرب می شویم. ممکن است حتی دستپاچه شویم و واکنشی نشان دهیم که منجر به این شود تا طرف مقابل سکوت کند و دیگر درونیات خود را با ما درمیان نگذارد.
اما به راستی واکنش صحیح در این مواقع چیست و چه باید کرد؟ برای کمک به فردی که با افکار خودکشی دست و پنجه نرم می کند، شما نیازدارید که ابتدا از وجود این افکار با خبر شوید. چالش جدی اینجا است که بسیاری از افراد درباره افکار خودکشی شان صحبت نمی کنند. در موقعیتی مشابه آنچه که ذکر شد، وقتی فکر می کنید که کسی از اطرافیان تان افکارخودکشی دارد، چه باید بکنید؟ یک متخصص حوزه پیشگیری از خودکشی، تکنیک های زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
• پذیرش
به جای این که از مساله فاجعه بسازید، بهتر است آن را با لحنی مبتنی بر پذیرش و خونسردی بپذیرید. درست است که خودکشی یک فوریت روانپزشکی محسوب می شود، اما واژه ی فوریت به این معنا نیست که هیاهو راه بیندازید یا همه را خبردار کنید. با خونسردی و بدون این واکنش ها هم می توانید به فرد کمک کنید. مثلآً به او توضیح دهید : « خیلی از مردمی که دچار افسردگی هستند، چنین افکاری دارند. آن ها هم همین درد و ناامیدی و درماندگی را حس می کنند. این افکارت به خاطر این است که تو افسرده هستی». حتی اگر تجربه مشابهی دارید می توانید آن را خیلی کوتاه در حد یکی دوجمله بیان کنید: « من هم بعد از ورشکستگی / طلاق یا … تا مدتها دوست داشتم بمیرم. اما بعد از مدتی وقتی تحت دارو درمانی قرار گرفتم تازه متوجه شدم که زندگی چقدر ارزشمند است و خیلی خوشحالم که به خاطر یک غمگینی دوره ای، شانس زنده بودن را از خودم نگرفتم».
• تضعیف احساس شرم
برخی افراد ازافکار خودکشی خود شرمنده می شوند. به ویژه اگر اعتقادات مذهبی داشته باشند افکار خود را گناه آلود و یا نشانه ی ضعف و بی مسئولیتی می دانند. باید به فرد توضیح داد که لزومی برای خجالت و احساس گناه وجود ندارد. افکار خودکشی با میل و انتخاب خود فرد به ذهن او نمی رسد. به فرد بگویید « مگر وقتی کسی دچار سرماخوردگی شده از آبریزش بینی اش احساس تقصیر می کند؟ در مورد فکر یا میل به تمام کردن زندگی هم نیازی به این نیست که کسی خجالت زده شوی. چون این علامت یک بیماری است که نیازبه درمان دارد، نه خجالت ».

• گوش دادن همدلانه
گوش دادن همدلانه و بدون قضاوت مستلزم رعایت موارد زیر است :
– سعی نکنید ندانسته ماجرای او را حدس بزنید.
– به او اعلام کنید که همیشه آماده شنیدن هستید اما کنجکاوی بی مورد نکنید.
– سعی نکنید مشکلش را برایش ریشه یابی کنید.
– مسایل نامرتبط با موقعیت و احساس فعلی او را بیان نکنید( موقعیت مناسبی برای خاطره تعریف کردن یا لطیفه گفتن نیست)
– توصیه ارایه ندهید و هرگز نصیحت نکنید: « این حرفارو نزن! بخودت برس و حودت رو جمع و جور کن! حیف جوونیت نیس؟! »
– شعار ندهید ( مثلاً اگر فرد گفت که آدم بی ارزش یا گناهکاری است ، بلافاصله به او نگویید که « نه ! تو خیلی خوبی.» این جمله البته معنای انسان دوستانه و مثبتی دارد ولی حسی که به طرف مقابل می دهد این است که به قدر کافی درک نشده است. بهتر است قبل از هرچیز به او گوش دهید تا بتوانید از نگاه او به دنیا بنگرید و بفهمید که دلیل احساس گناه یا بی ارزشی او چیست ؟)
– از واکنش هایی مانند خشم ، ناراحتی یا سرزنش کردن او و القای احساس گناه به او اکیداً اجتناب کنید( جملاتی مانند: فکر میکردم قوی تر از اینها باشی… تو دیگه چرا؟ )
• ترغیب به گفتگوی بیشتر
به جای توصیه و نصیحت و صحبت کردن بر اساس پیش فرض های ذهنی تان ، سعی کنید از فرد سوالاتی بپرسید که او را ترغیب کند تا در مورد وضعیت منحصر به فردی که دارد بیشتر صحبت کند. مثلآً : چی باعث شده که این همه درد بکشی؟
• تشویق برای مراجعه به متخصص
ممکن است فرد مورد نظر با شما صحبت کند یا نکند. در هردو صورت ، گام بعدی تشویق و ترغیب او برای مراجعه به یک روانشناس یا روانپزشک است. این تنها توصیه ای است که شما باید حتما ً به فرد ارایه دهید. اگر او از اعضای خانواده یا دوست نزدیک شماست، حتی بهتر است خودتان برای او از روانپزشک وقت ملاقات بگیرید و شخصاً برای رفتن به آنجا همراهی اش کنید. اکیدآً نباید چنین فردی را به حال خود رها کنید. اگر با فرد مورد نظر نسبتی ندارید شاید بهتر باشد به یکی از نزدیکانش ( مثلا دوست نزدیک یا فردی از اعضای خانواده اش) درباره افکارخودکشی او اطلاع دهید و از آنها بخواهید از حال او غفلت نکنند.
• نکته مهم : برخی از داروهای ضد افسردگی ممکن است در اوایل مصرف در برخی افراد، افکار خودکشی ایجاد کنند. بطور مثال سازمان غذا و دارو هشدار داده است که سرترالین می تواند افکار خودکشی را در برخی افراد افزایش دهد. احتمال این رخداد در چند ماه اول و یا زمانی که دوز تغییر می کند و یا در صورت مصرف همزمان با الکل و مواد (مخدر و محرک) بیشتر است. در صورت تغییرات جدید یا ناگهانی در خلق و خوی، رفتار، اعمال، افکار یا احساسات خود، به پزشک خود اطلاع دهید.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)