تشبیه ترامپ به جلادِ دموکراسی بی‌پایه‌ است؟

نشریه اشپیگل ترامپ را به نرون، امپراتور بی‌رحم روم، تشبیه کرده است

طرح جلد شماره‌ی جدید هفته‌نامه‌ی آلمانی «اشپیگل» در کنار عنوان «اول آمریکا!» از دیروز شنبه (۴ فوریه / ۱۶ بهمن) موضوع گزارش‌های رسانه‌ای و بحث در شبکه‌های اجتماعی بوده است.

در این طرح تصویر بی‌چهره‌ای شبیه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری جدید آمریکا، به چشم می‌خورد که شبیه «جان جهادی»، جلاد کشته‌شده‌ی داعش در حمله‌ی هوایی آمریکا که گروگان‌های گروه دولت اسلامی را در برابر دوربین اعدام می‌کرد، سر بریده‌‌ی مجسمه‌ی آزادی را در دست گرفته است.

می‌توان طرح را این‌طور تفسیر کرد که رئیس جمهوری جدید آمریکا را «دونالد جلاد» یا «دونالد جهادی» نامیده است. اما این تمام ماجرا نیست. طرح اِدِل رودریگز، هنرمند کوبایی ساکن آمریکا، بیشتر به سیاست ترس‌افکنی، اقتدارگرایی و فرمان‌های پیاپی و عزل و نصب‌های دولت جدید آمریکا اشاره دارد، هرچند شکل ظاهری آن داعش را تداعی می‌کند.

طرح روی جلد نشریه اشپیگل بحث‌انگیز شده است

رودریگز بیشتر ترامپ را بدون چشم‌ و با دهانی باز، در حال فریاد زدن می‌کشد. در نگاه نخست، این‌طور به نظر می‌رسد که او با این شگرد کوشیده طرح خود را به شخص ترامپ محدود نکند و با نکشیدن چشم‌ها جایی نیز برای تفسیر آن به خشم کور و نادیده گرفتن طرف مقابل باقی بگذارد. منتقدان این طرح آن را خشن و نامتناسب با معیارهای روزنامه‌نگاری حرفه‌ای و واقعیت ریاست جمهوری ترامپ می‌دانند و در این فاصله از جمله در شبکه‌های اجتماعی به انتقاد از آن پرداخته‌اند.

«گریز از دیکتاتوری»

رئیس جمهوری جدید آمریکا با شیوه‌ی زمامداری دو هفته‌ی گذشته، فرمان‌های اجرایی پیاپی و عزل و نصب‌هایش، میان دست‌اندرکاران حکومت در واشینگتن و سایر بخش‌ها و نهادهای کشوری اختلاف و فاصله به وجود می‌آورد. نمونه‌‌ی چنین دریافتی نیز اختلاف رویکرد ترامپ با سه قاضی‌ آمریکایی است که طی چند روز در نوبت‌های مختلف، فرمان اجرایی ممنوعیت ورود شهروندان هفت کشور اسلامی را تا لغو کلی آن پیش بردند.

بریدن سر مجسمه‌‌ی آزادی نمادی از رفتارهای اقتدارگرا و هراس‌افکنی دولت است. این مجسمه‌ اثر فردریک اُگوست بارتولدی، مجسمه‌ساز فرانسوی، بوده و فرانسه در سال ۱۸۸۶ آن را به آمریکا هدیه داده است. نمونه‌‌ی مشابه آن نیز در شهر پاریس، پایتخت فرانسه، در امتداد برج ایفل به چشم می‌خورد.

با آغاز کار ترامپ راست‌های تندرو از حزب «جبهه‌ ملی فرانسه» به رهبری مارین لوپن برای ریاست جمهوری خیز بلندتری برداشته‌اند و بیش از گذشته سیاست‌های خود را در بازگشت به ملی‌گرایی، تأییدشده می‌بینند. چنین وضعی، تهدیدی برای اتحادیه‌ی اروپا به مثابه‌ی مجموعه‌ای قدرتمند در مقابل سیاست‌های افراطی ترامپ است. حزب جبهه‌‌ی ملی، احیای مجازات اعدام در فرانسه حتا با گیوتین در مورد مجرمان اقدام‌های تروریستی و انجام همه‌پرسی در مورد آن را مطرح کرده که در صورت تحقق، نقض منشور حقوق اساسی اتحادیه‌ی اروپا است. مهاجرستیزی، تبعیض بر مبنای ملیت، دین و معیارهای مشابه، تضعیف اتحادیه‌‌ی اروپا و نهادهای آن سناریوهایی هستند که تحرک بیشتر احزاب راست تندرو به طرح دوباره‌ی آن‌ها دامن زده است.

رهبران راست افراطی اتحادیه‌ی اروپا یک روز پس از سوگند ریاست جمهوری ترامپ در شهر کوبلنتس آلمان گرد هم آمدند                                       گل‌به‌د‌ستان از راست به چپ: فراوکه پتری (آلمان)، مارین لوپن (فرانسه)، خیرت ویلدرس (هلند)

در شماره‌ی جدید اشپیگل موضوع محفل سیاسی همراه ترامپ و فعالیت‌های آن از جمله در مورد استیون بنون، راهبردپرداز اصلی رئیس جمهوری آمریکا، نیز مفصل بررسی می‌شود. کلاوس برینکبویمر، سردبیر این نشریه، در تحلیلی که برای همین شماره نوشته، رئیس جمهوری جدید آمریکا را به نرون، امپراتور بی‌‌رحم روم باستان، تشبیه کرده و از دولت آلمان خواسته خود را برای ایستادگی در برابر سیاست‌های او آماده کند. او چنین وضعی را در چارچوب اقدام در اتحادیه‌ی اروپا می‌‌بیند.

تقویت تنش‌ها

طراح جلد شماره‌ی جدید اشپیگل، به گفته‌ی خود در سن نه‌سالگی همراه با مادرش از کوبا به ایالات متحده رفته است. آن‌ها دو پناهجو بودند که مانند هزاران نفر دیگر از کشورشان گریخته بودند. این طرح نیز پس از فرمان اجرایی ترامپ در مورد اتباع هفت کشور اسلامی منتشر شده است که بعضی از آن‌ها جنگ‌زده هستند. رودریگز به روزنامه‌ی «واشینگتن پست» گفته است: «به خوبی می‌دانم کودکانی که وطن خود را ترک می‌کنند، چه احساسی دارند.»

وی همچنین گفته که در کودکی از کوبا فرار نکرده تا در ایالات متحده با دولت جدید، در یک «دیکتاتوری» زندگی کند. به این ترتیب، بریدن سر مجسمه‌ی آزادی در طرح او تنها مقایسه‌ای سطحی با اعضای داعش باقی نمی‌ماند.

بر خلاف دولت پیشین آمریکا که با سخنرانی باراک اوباما در دانشگاه قاهره بر پیام تنش‌زدایی برای جهان اسلام پس از جنگ‌های آمریکا در عراق و افغانستان تأکید داشت، ترامپ مبنا را بر سیاست دیوار آهنین با طرح سوء ظن همگانی تروریسم علیه کشورهای اسلامی‌ای گذاشت که روابط تجاری پایدار و گسترده‌ای با آن‌ها نداشته است.

اقدام‌های نخستین ماه زمامداری دولت جدید آمریکا، قدرت‌نمایی بیشتر نیروهای راست تندرو در اروپا به دنبال آن، و تنش‌هایی که دولت ترامپ در مدت کوتاهی در آمریکا و اتحادیه اروپا به آن‌ها دامن زده و همچنین گمانه‌زنی مسئولان نظامی دولت او در مورد احتمال درگیری نظامی با چین و  تقابل با جمهوری اسلامی بر سر آزمایش موشک بالستیک و بخشی از سرزمین‌های اسلامی، معنای روشن‌تری به طرح روی جلد اشپیگل می‌دهند: تقویت مجموعه‌ای از تهدیدها علیه دموکراسی با هراس‌افکنی و اقتدارگرایی.

درک هشداری که در پس چنین آثاری نهفته لازم است. البته طرح، بر این ایده‌ی هنری متمرکز نشده که مجسمه‌ی آزادی می‌توانست حکم برکناری ترامپ را در برابرش بگیرد تا دموکراسی به‌ موقع از خود دفاع کرده باشد.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)