«به من گفتند این‌که یک چیزی معمول است»؛ مهاجر افغان‌که با بریتانیا کار می‌کرد اکنون در پس‌کوچه‌های لندن می‌خوابد!

نویسنده: امیلیا جنتل‌من
مترجم: اسدالله جعفری(پژمان)
روزنامه‌ گاردین: ۱۹ می؛ ۲۰۲۳

محمد صدیقی از زمان اخراج از هوتلی محل اقامتش آواره و بی‌خانمان شده است. عکس: اندی هال/The Observer

وضعیت اسفبار محمد صدیقی موضوع اخراج پناهجویان از هوتل‌ها توسط وزارت داخله بریتانیا را برای کاهش هزینه‌های مصرفی برجسته‌تر می‌کند. تقریباً دو سال پس از آن‌که محمد صدیقی ۳۲ساله، کارمند قراردادی پیشین بانک جهانی و ادارۀ انکشاف بین‌المللی بریتانیا از کابل به بریتانیا گریخت، اکنون برون در کوچه‌ها و خیابان‌های ایستگاه ویکتوریا در لندن می‌خوابد. او از اول ماه مه میلادی از هوتلی که بودجۀ آن بر عهده وزارت داخله بریتانیا بود برون رانده شد و دیگر نتوانست که محل اقامت دیگری به خودش پیدا کند. با وجود تحصیلات عالی و مسلط به زبان انگلیسی حرفه‌ای، او می‌گوید که فرآیند بازآفرینی یک زندگی جدید در بریتانیا را بسیار چالش‌برانگیز می‌داند و از فقدان کمک‌های موجود سخت نگران و متاثر است.

وقتی که وضعیت آب و هوای لندن خوب است، صدیقی در شب‌ها بین دوتا ستون سنگی در کوچه‌ی نزدیک به کاخ باکینگهام می‌خوابد. وقتی که هوا بارانی می‌شود یا سرد است، او به گوشه‌ای از ایستگاه اتوبوس‌های ویکتوریا می‌رود که در طول شب برای پناه بردن آن‌جا باز است. محمد صدیقی در طول روز از وای‌فای رایگان و سوکت‌های برق در کافه‌های ایستگاه قطار برای شارژ کردن تلفن خود استفاده می‌کند. با این‌حال، او برای یافتن یک سرپناه تلاش می‌کند و بر علاوه آن می‌خواهد که در رشته حقوق به صورت آنلاین درخواست دهد که درس‌های آن در پاییز ام‌سال شروع می‌شود.

تجربه‌های محمد صدیقی ناشی از طیفِ گستره‌ مشکلاتی است که هزاران پناهجوی افغان پس از بازگشت گروه طالبان به قدرت در آگوست سال ۲۰۲۱ میلادی، به بریتانیا گریختند، و آن‌ها این مشکلات را به خوبی تجربه کرده‌اند. دولت بریتانیا مدعی است که حدود ۹۰۰۰ شهروند افغانستان در خانه‌های دائمی اسکان داده شده‌اند، اما ۸۰۰۰ نفر دیگر در هوتل‌ها باقی مانده‌اند، زیرا مقامات محلی تاکنون نتوانسته است که محل اقامت دائمی دیگری برای این مهاجران پیدا کنند. اخیراً به برخی از این پناهندگان گفته شده است که با اخراج اجباری مواجه هستند، زیرا وزارت داخله بریتانیا به دنبال کاهش هزینه‌های است که برای اسکان مهاجران و پناهندگان در هوتل‌ها هزینه می‌کند.

صدیقی به گاردین می‌گوید: «در طول شب این‌جا بسیار سر و صدا است. آدم‌های شرابی و افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند در این حوالی‌ها زیاد است. گاهی اوقات نگران جانم می‌شوم که مبادا در خوابم کدام اتفاقی بیفتد – مثلاً این‌که توسط اوباش‌ها مورد حمله یا دزدی قرار بگیرم.» صدیقی بخشی از برنامه تخلیه رسمی دولت بریتانیا نبود، بلکه او با یک قایق کوچک به بریتانیا آمد و در دهُم ماه آگوست ۲۰۲۱ میلادی، یعنی چند روز قبل از این‌که طالبان قدرت را در افغانستان به دست گرفتند به شهر بندر دُووِر رسید. او قبلا هم تصمیم گرفته بود که از افغانستان فرار کند، زیرا وقتی که از محل کارش به سوی خانه می‌رفت موترخودروی حامل وی مورد تیراندازی مهاجمان قرار گرفت.

محمد قبل از این‌که به هوتل‌های اقامتی مهاجران در منطقۀ ویست‌ مینستر لندن فرستاده شود، در یک مرکز پردازش مهاجرتی در سواحل جنوبی لندن نگهداری می‌شد. بدین‌سان، درخواست پناهندگی وی مورد تایید قرار گرفت، و او در ماه اکتبر گذشته اقامت پناهندگی انگلیس را دریافت کرد. از آن زمان تاکنون او سعی کرده که برای خود یک کار و یک محل اقامت مستقلی بیابد و در دانشگاه درخواست تحصیل نیز بدهد، اما می‌گوید که در این راه با مشکلات سختی مواجه شده است.

اگرچه شورای منطقه ویست مینستر وظیفه دارد که در یک دوره‌ای ۵۶ روزه به او کمک کند. اما صدیقی می‌گوید که مقامات در رابطه به تعیین تکلیف او و تعیین یک مددکار اجتماعی غفلت کردند، و او را به یک سازمان معرفی کرده بودند که فقط افراد مسن را به کار استخدام می‌کردند. او می‌افزاید که «به دنبال اتاق کرایی در حوالی‌های شهر لندن زیاد گشته است. اما برای کرایه کردن یک جا و مکان برای زندگی، به یک ضامن نیاز دارید و علاوه بر آن می‌باید کرایۀ دو یا سه ماهه را قبل از قبل نیز پرداخت کنید. بیش‌تر موجران و مالکان خانه حاضر نیستند به افرادی که کمک هزینه مسکن دریافت می‌کنند، خانه اجاره بدهند. با این وجود اجاره اتاق و خانه غیرممکن است.»

محمد افزود: «این انتخاب من نبود که توسط وزارت داخله به مرکز لندن آورده شوم. من هیچ انتظاری نداشتم که جایی زیستن در کنار کاخ باکینگهام یا هارودز نصیبم شود، اما این احساس هم منصفانه نیست که مرا در کوچه‌ها و پس کوچه‌های شهر رها کردند. او به گاردین می‌گوید وقتی که به مسئولان ادارۀ مسکن شهر ویست‌ مینستر توضیح دادم که من شب‌ها در جاده‌ها و پس‌کوچه‌ها می‌خوابم، آن‌ها در جوابم گفتند: «بلی! افراد زیادی است که مثل شما در همین وضعیت مشابه قرار دارند، این‌که یک چیزی معمول است.»

از آن‌جایی که محمد صدیقی خودش به گونه‌ی مستقل به بریتانیا آمده است، نسبت به کسانی که در طرح‌های رسمی دولت به این‌جا آورده شده‌اند، از کمک‌ها و حمایت‌های کم‌تری برخوردار است. شورای پناهندگان هم‌واره بر مشکلات گستردۀ بی‌خانمان شدن پناه‌جویان پس از تایید وضعیت پناهندگی‌شان در کشور تاکید کرده و گفته است که وزارت داخله پس از آن هیچ مسئولیتی در قبال اسکان آن‌ها ندارد. در گزارشی از سوی این موسسه خیریه آمده است: «یکی از اولین اسنادی که پناهندگان جدیدالورود دریافت می‌کنند، اخطار تخلیه مسکن است. پس از به دست آوردن تابعیت پناهندگی، فقط ۲۸ روز به آن‌ها فرصت داده می‌شود تا یک خانه جدید و یک منبع درآمد دیگری برای خود پیدا کنند. مشکلاتی که آن‌ها در این فرآیند با آن مواجه می‌شوند به این مفهوم است که تعداد زیادی از پناهجویان در نتیجه اعطای تابعیت بی‌خانمان می‌شوند.»

محمد صدیقی با کمک کارمندان کانون کاریابی برای یک شغل در بخش لوجستیک و تدارکات، بخشی که در افغانستان به آن کار می‌کرد، مصاحبه داده است. اما هنوز هم در این بخش استخدام نشده است. او ادامه داد که «من ۱۲سال تجربه‌کاری در بخش‌های لوجستیک و مدیریت تدارکات را دارم. من در پروژه‌های که از سوی سازمان ملل، اداره انکشاف بین‌المللی ایالات متحده آمریکا و اداره انکشاف بین‌المللی بریتانیا در افغانستان تمویل می‌شد کار کرده‌ام، (UN, USAID and DfID).» محمد می‌گوید که از ترک همسر و دو پسر خردسالش شدیداً غمگین و ناراحت بوده است، اما مصمم بوده که زندگی خود را در بریتانیا بازسازی و بازآفرینی کند. ولی اخیراً بخشی عمدۀ از این خوش‌بینی‌ها در او از بین رفته است. صدیقی گفت «احساس می‌کنید که خیلی چیزها را در زندگی از دست داده‌اید و گاهی اوقات احساس می‌کنید که این پایان زندگی است.»

او از روزنامه‌نگار گاردین خواست که بدون آشکارکردن چهره‌اش عکس بگیرد. صدیقی در این مورد گفت «به دلیل که می‌خواهم، وقتی وکیل مدافع شدم یا در امور سیاست کار کردم، این عکسم را در یک روزنامه بریتانیایی به دسترس داشته باشم، نه به دلیل این‌که اکنون در ایستگاه‌های اتوبوس می‌خوابم.» در همین‌حال، سخن‌گوی شورای شهر ویست مینستر در این مورد گفت: «در حالی‌که ما سعی می‌کنیم تا حد امکان از مردم حمایت کنیم، اما عرضه و تدارک خانه‌های موجود بسیار محدود است و با این ‌اوصاف، آقای صدیقی واجد شرایط مسکن از سوی شورا بر اساس ظوابط و معیارهای فعلی نیست. بنابراین، ما مشاوره و حمایت از آقای صدیقی را داریم و خواهیم داشت.»

امیلیا جنتل‌من؛ یک روزنامه‌نگار تحقیقی در روزنامۀ گاردین و نویسنده کتابِ «خیانت نسل ویندراش و افشای محیط متخاصم» است. او به دلیل تحقیقاتش در مورد نسل ویندراش برندۀ جایزه پل فوت، کادلیپ، جایزه عفو بین‌الملل، جایزه روزنامه‌نگاری سال بریتانیا و همین‌طور برنده جایزۀ روزنامه‌نگاری باشگاه مطبوعات لندن شد. خانم امیلیا به عنوان نویسنده برجستۀ سال نیز شناخنه شده است، و او قبل از این از شهرهای دهلی‌نود، پاریس و مسکو گزارش می‌داد.