فیونا فریزر، نماینده کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور افغانستان که در سمت راست در کنار مارکوس پوتزل، سرپرست هیئت معاونت سازمان ملل متحد در امور افغانستان نشسته، در یک کنفرانس مطبوعاتی در ۲۰ جولای در کابل صحبت می‌کند. عکس از وکیل کوهسار خبرگزاری فرانسه
آن‌ها هنوز به رسمیت شناخته نشده است و این واقعاً که جای شرم است
در حالی‌که مردم افغانستان با خوراندن مواد مخدر به کودکان، برای جلوگیری از گریه کودکانشان از اثر گرسنگی، خود را برای یک زمستانی طاقت‌فرسا آماده می‌کنند. اما سازمان ملل متحد از سفرای خود برای دیدار و خوش‌آمدگویی با رهبران گروه طالبان دعوت کرده است، گروهی که اخیراً شلاق، اعدام در ملاء عام و ممنوعیت تحصیل دختران را در افغانستان به ارمغان آورده است. هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) سفرای خود مقیم کابل را در پنجم ماه دسامبر به مقر رهبری طالبان در ولایت قندهار افغانستان خواهد فرستاد تا در مورد وضعیت افغانستان تبادل نظر مستقیم داشته باشند. بنابراین؛ این مضحک‌ترین و احمقانه‌ترین چیزی است که تاکنون گروه طالبان از نظر دیپلماتیک بین‌المللی به رسمیت شناخته نشده است، ولی رهبران ارشد آن همگی به خاطر اتهامات تروریستی‌اش برنده جایزه می‌شوند.
این یک نشستی بسیار نادر برای یک هیئت دیپلماتیک مستقر در کابل خواهد بود، با چهره‌های که سالیان سال است، آن‌ها تازه از لانه‌هایش به برون ظهور کرده است. هم‌چنین این یک فرصت مناسبی برای سازمان ملل متحد نیز خواهد بود که رهبری گروه طالبان را تحت فشار قرار دهند تا در مسائل فوریت‌های افغانستان مانند نان مردم، اصلاحات اقتصادی و آموزش فرزندانشان به پیش‌رفت و به بهبودی وضعیت رقت‌بار موجود در افغانستان فکر کنند. طالبان در اداره و مدیریت افغانستان حتی بدتر از اجداد و پیشینیان خود هستند. اقتصاد کشور از هم‌پاشیده است؛ بانک‌های مالی و اقتصادی ورشکسته شده‌اند و گرسنگی در همه جای افغانستان بیداد می‌کند. در حالی‌که مردم افغانستان بدون کمک‌رسانی رژیم کابل دارند با یک زمستانی هیمالیایی روبرو می‌شوند، اما طالبان با «ماده‌ها و کدهای تعزیراتی» نحوۀ لباس پوشیدن زنان و دختران وقتش را ضایع می‌کنند.
از زمان تسلط طالبان بر افغانستان در ماه آگست سال ۲۰۲۱ میلادی، طالبان از حاشیه‌های جامعه جهانی منزوی شده‌اند. بسیاری از رهبران ارشد این گروه به دلیل فعالیت‌های تروریستی‌اش تحریم شده است که عمدتاً از سفرهای بین‌المللی توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد منع شده‌اند. پس از خروج ایالات متحده و ناتو از افغانستان در سال گذشته، برخی از کشورها سفارت خود را در افغانستان باز نگه داشتند، مانند پاکستان که (حامی اصلی گروه طالبان است)؛ چین؛ روسیه؛ ایران؛ ترکیه؛ جاپان؛ عربستان سعودی؛ قطر و کشورهای آسیای مرکزی همگی نمایندگان یا به نوعی نمایندگی دیپلماتیک در افغانستان دارند.
اتحادیه اروپا و سازمان‌های همکاری اسلامی هر کدام‌شان در کابل حضور چرب و نرمی دیپلماتیک دارند. دولت هند پس از کشته شدن صدها هندو و سیک در حملات بمب‌گذاری در کابل، خدمات کنسولی خود را دوباره در کابل بازگشایی کرد. دفتر یوناما فعالیت‌های بشردوستانه در افغانستان را هماهنگی می‌کند، از جمله سرازیر شدن و توزیع ده‌ها میلیون دالر به طور منظم از ایالات متحده را که از طریق سازمان‌های غیردولتی در افغانستان اجرایی می‌شود هماهنک می‌کند. کمک‌های‌که بایستی شرایط حال و هوای طالبان را بهتر و فربه‌تر کند. برخی از این کمک‌ها حتی از طریق خود دفتر یوناما نیز تهیه و توضیح می‌شود.
پس از یک سال فساد و ناتوانی طالبان در افغانستان، اکنون حامیان گروه طالبان را عذاب وجدان گرفته است. کشورهایی که از رفتن ایالات متحده و نیروهای ناتو مستقر در افغانستان بسیار خوش‌حال بودند، اکنون طالبان را به خاطر پناه دادن به گروه‌های تروریستی؛ کنترل عرضه هروئین جهانی؛ سرکوب زنان و گروه‌های قومی؛ کشتارهای غیرقانونی و فراقضایی؛ حذف اقوام غیرپشتون و غیرسنی مذهب را از ساختار حکومت‌داری در افغانستان انتقاد می‌کنند. بنابراین؛ سفیران این نشست یک روز طولانی را برای خود به قندهار در نظر گرفته‌اند. اما برنامه دفتر یوناما شامل یک جلسه ۹۰ دقیقه‌ای است که با شورای علمای طالبان دیدار کنند، «این شورای رهبری متشکل از علمای دینی است که براساس تفسیرات و تعبیرات خودش از اسلام قانون را بیان می‌کنند». به گفته‌ی منابع سیاسی و امنیتی افغانستان، این نمایندگان از سوی هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر معنوی گروه طالبان فراخوان داده شده است.
در همین‌حال؛ یک دیپلمات سابق افغان که نخواست نامش در گزارش درج شود، گفت «نشست با آخوندزاده تنها دلیلی است که می‌تواند فقط این سفر را توجیه کند. آخوندزاده یک مولوی تندرو و افراطی است که فقط حرفش قانون شریعت است و دیگر بس!». او دستور داده است که دختران دیگر نمی‌توانند فراتر از سطح ابتدایی آموزش ببینند، زنان نمی‌توانند به تنهایی کار یا مسافرت کنند. این در حالی است که تفسیر و تعبیر وی «از قوانین سنتی اسلامی» جایگزین تمامی قوانین قبلی طالبان شده است. اکنون، او افغانستان را در سال ۱۹۹۶ میلادی بازگردانده است، آخرین باری‌که طالبان قدرت را در این کشور به دست گرفته بود.
معلوم نیست که پشت پردۀ فراخوانی آخوندزاده چه چیزی نهفته است. اما منابع افغان و خارجی گفتند، احتمالاً این نشانه‌ای است که او می‌خواهد قندهار مرکز قدرت و تصمیم‌گیری طالبان باشد، همان‌طوری که در زمان ملا محمد عمر، بنیان‌گذار گروه طالبان و در اوایل قرن نوزدهم نیز قندهار مرکز قدرت و تصمیم‌گیری‌های طالبان بود. در همین‌حال؛ رقیب سیاسی وی، سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله طالبان پایگاه قدرت خود را در کابل، تقرب به شمال کشور برقرار کرده است. یک کارشناس بین‌المللی در مورد طالبان که نخواست نامش در گزارش فاش شود، گفت «همه چیز مانند دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی به شهر قندهار برمی‌گردد». دخالت یوناما در افغانستان وزارت امور خارجه افغانستان را منحرف خواهد کرد و انتظار می‌رود که در یک شرایط عادی چنین نشستی را برای طالبان تسهیل کند. اما دفتر نمایندگی یوناما در امور افغانستان، تاکنون به درخواست‌های متعدد برای اظهار نظر در این مورد هیچ پاسخی نداده است.
جناح آخوندزاده قندهاری از زمانی که طالبان کنترل افغانستان را در ماه آگست گذشته به دست گرفتند، به طرز ماهرانه‌ای از دین برای تقویت وفاداری جنگ‌جویان و فرماندهانی که معتقدند در راه خدا جهاد کرده‌اند، استفاده می‌کند. اما هیبت‌الله آخوندزاده با چالش‌های جدی نیز مواجه است، زیرا سیاست‌های افراطی او به جایگاه این گروه در داخل و هم‌چنین به جامعه جهانی آسیب می‌رساند، جامعه‌ای که اکنون برای محدود کردن افراط و تفریط گروه طالبان درمانده است.
انس حقانی که با شبکه اسبخباراتی پاکستان «آی‌اس‌آی» روابط تنگاتنگی دارد و رهبری گروه تروریستی شبکه حقانی وابسته به طالبان را نیز بر عهده دارد. به محض سقوط افغانستان، شبکه حقانی شهر کابل را تحت کنترل انحصاری خودش گرفت. انس حقانی بلافاصه اعضای شبکه و خانوادۀ خود را در وزارت‌خانه‌های کلیدی، از جمله وزارت مالیه و وزارت خارجه افغانستان منصوب کرد که این اقدام وی می‌تواند تصمیم آخوندزاده را برای وادار کردن دفتر یوناما به انجام اقدامات دیپلماتیک‌اش توضیح دهد. منابع تحقیقاتی می‌گویند که هیبت‌الله آخوندزاده اغلب به تجارت‌های دینی می‌پردازد، در حالی که انس حقانی این کار را به روش قدیمی انجام می‌دهد، او که در معاملات کالاهای قاچاق و غیرقانونی با کشورهایی مانند چین دست دارد ثروت زیادی به دست می‌آورد. حقانی که طرفدار تحصیل دختران است و می‌خواهد که ظلم و رسوایی‌های بین‌المللی نسبت به طالبان را کاهش دهد، آخوندزاده را یک شخص تندرو و افراطی می‌داند. اما این واکنش‌ها متقابل است.
با این‌حال؛ حقانی که اخیراً دچار چندین ضربه روحی و جسمی شده است، این وضعیت می‌تواند آرزوها و جاه‌طلبی‌های رهبری او را از مسیرش منحرف کند. در ماه جولای سال روان؛ ایمن‌الظواهری، رهبر شبکه تروریسیتی القاعده که به عنوان مهمان انس حقانی در کابل زندگی می‌کرد، توسط هواپیمای بدون سرنشین ایالات متحده آمریکا کشته شد. از این‌رو؛ هفته گذشته، دولت پاکستان با انتصاب یک فرمانده جدید ارتش پاکستان، از دستیار وابسته به فیض حمید رئیس پیشین شبکه استخباراتی پاکستان یا (آی‌اس‌آی) گذشت. یک دیپلمات سابق دیگری افغان می‌گوید که این نشست «یک مانور بزرگ از سوی جناح آخوندزاده قندهاری برای نشان دادن هژمونی خودش است».
نویسنده: لین اودانیل*
مترجم: اسدالله جعفری (پژمان)
مجله فارن‌پالیسی: ۳۰ نوامبر؛ ۲۰۲۲
لین اودانیل؛ مقاله‌نویس، روزنامه‌نگار و نویسنده استرالیایی ساکن شهر هُنگ کُنگ است. او مدت ۲۵ سال است که در حوزه روزنامه‌نگاری کار می‌کند. لین در سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ میلادی، رئیس دفتر خبرگزاری فرانسه و اَسوشیتدپرس در افغانستان بوده است. دانیل نویسنده کتابی به نام «عصرانه در موصل؛ داستان واقعی دو زن بریتانیایی در عراق جنگ‌زده» است که این کتاب در سال ۲۰۱۷ میلادی، توسط انتشارات لوم بوکز منتشر شد. خانم دانیل اکنون در مجله فارن‌پالیسی کار می‌کند و او در زمینه‌های علوم سیاسی؛ فرهنگ؛ زنان و جامعه؛ ژئوپلیتیک؛ طالبان و تروریسم‌زدایی در خاورمیانه مقاله می‌نویسد. دانیل هم‌چنان در سال ۲۰۱۱ میلادی، برنده جایزه مطبوعاتی حقوق بشر عفو بین‌الملل به خاطر روایت‌گری داستان‌هایش درباره زنان افغانستان شد.
پانویشت‌ها:
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.